Volgend jaar zal het bouwen of verbouwen van een woning een stuk duurder worden. Dit stellen verschillende deskundigen en gemeenten. Vanaf 1 januari 2024 wordt het bouwtoezicht, wat nu nog bij gemeenten ligt, geprivatiseerd. Commerciële bedrijven gaan het toezicht in de bouw overnemen. De kosten hiervan liggen bij de consument.
Verandering
Wanneer iemand momenteel een pand wil laten bouwen of verbouwen, moet er bij de gemeente een vergunning worden aangevraagd. Hier zijn kosten aan verbonden, de zogenaamde leges. In de nieuwe situatie zullen sommige vergunningen komen te vervallen en daarmee ook een aantal leges. Echter, de kosten zullen waarschijnlijk juist stijgen doordat het in de toekomst verplicht is voor veel bouwwerken om een 'kwaliteitsborger' in te huren, een onafhankelijke toetser. Het is niet ongebruikelijk dat deze toetser een uurtarief van 118 euro rekent. Gemeenten en experts verwachten dat de kosten voor consumenten zullen stijgen als gevolg hiervan.
Kwaliteitsborging
De wet kwaliteitsborging voor het bouwen heeft als doel om bouwbedrijven meer verantwoordelijkheid te geven voor eventuele fouten in de bouw. De controles van de gemeenten waren hiervoor minimaal, wat ervoor zorgde dat de verschillende partijen niet genoeg verantwoordelijkheid namen voor hun werk. Een commissie adviseerde daarom dat private partijen de bouw moeten controleren, met de gedachte dat de markt dan beter zou presteren.
Beschermen consument
Een ander doel van de wet is om consumenten beter te beschermen. Onder de huidige wetgeving kunnen kopers gebreken aanwijzen bij oplevering, maar eenmaal akkoord getekend is de aannemer vaak niet meer aansprakelijk. In de nieuwe wet verandert dit: aannemers blijven aansprakelijk voor onopgemerkte bouwfouten, ook na oplevering. Dit geeft consumenten een sterkere positie. Veel gemeenten vinden daarom dat toezicht door een commerciële kwaliteitsborger niet nodig is.
Gemeenten eindverantwoordelijk
Gemeenten geven hun toezichtsrol uit handen aan de kwaliteitsborger, maar blijven wel eindverantwoordelijk en moeten handhaven wanneer er bij de bouw iets niet in orde blijkt te zijn. Hierdoor wordt het moeilijker voor gemeenten om invulling te geven aan hun verantwoordelijkheid, omdat ze niet meer volledig op de hoogte zijn van de bouwtechnische kwaliteit van bouwplannen.
Tekort
Een belangrijk aandachtspunt is het mogelijke tekort aan beschikbare kwaliteitsborgers. Naar verwachting zullen er per 1 januari slechts 200 toetsers beschikbaar zijn, wat door gemeenten en aannemers als veel te weinig wordt gezien. Dit kan leiden tot vertragingen in bouwprojecten en er bestaat een risico dat goed en gekwalificeerd personeel wordt weggekaapt van gemeenten, die zelf ook moeten beschikken over voldoende toezichthouders als bevoegd gezag.
De wet kwaliteitsborging voor het bouwen gaat in vanaf 1 januari 2024 voor nieuwbouw, vanaf de zomer van dat jaar geldt de regeling ook voor verbouwingen.